Πολιορκία και άλωσις της Μονεμβασίας υπό των Ελλήνων τω 1821

ΠΑΠΑΜΙΧΑΛΟΠΟΥΛΟΣ Κ.Ν., Πολιορκία και άλωσις της Μονεμβασίας υπό των Ελλήνων τω 1821, ιστορική πραγματεία. Αθήνησι 1874, 8o, σελ. ιε΄+1χ.α.+96 (Ανατύπωση ΚΑΡΑΒΙΑ 1971)

39) Παπαμιχαλόπουλος, Κ.Ν., Πολιορκία και άλωσις της Μονεμβασίας υπό των Ελλήνων τω 1821. Ιστορική πραγματεία, Αθήνησι 1874. Ο Κωνσταντίνος Παπαμιχαλόπουλος (1856-1923), δημοσιογράφος, πολιτικός (Υπουργός Παιδείας το 1892) και ιστορικός συγγραφέας και άλλων έργων όπως μιας βιογραφίας της ηρωϊκής μορφής του Οδυσσέα Ανδρούτσου (βλ. αρ. 121 της Βιβλιοθήκης Ιστορικών Μελετών), αφηγείται εδώ την πολιορκία και την άλωση του κάστρου της Μονεμβασιάς από τους επαναστατημένους Έλληνες (23 Ιουλίου 1821). Ο λόγιος συγγραφέας περιτρέχει το αρχαίο παρελθόν της Μονεμβασιάς (της αρχαίας «Μινώας»), το ύστερο βυζαντινό, το βενετσιάνικο και την ύστερη περίοδο της Τουρκοκρατίας (1715-1821), και κατόπιν επικεντρώνεται στην πολιορκία του κάστρου της από ξηράς και θαλάσσης (από σπετσιώτικα πολεμικά) την άνοιξη του 1821. Παρά τον στενό χαρακτήρα της πολιορκίας, ο βράχος της ακρόπολης της Μονεμβασιάς, που είχε τειχιστεί ισχυρά από τους Βενετούς, δεν έπεσε στα χέρια των πολιορκητών, παρά αφού πρώτα οι πολιορκημένοι Τούρκοι (ένα σύνολο 4.000 ψυχών) εξάντλησαν κάθε φαγώσιμο μέσο και κατέφυγαν στην ανθρωποφαγία. Η τουρκική φρουρά συνθηκολόγησε, μετά από μεσολάβηση του Φαναριώτη πρίγκιπος Αλεξάνδρου Καντακουζηνού (απεσταλμένου του Δημητρίου Υψηλάντη), υπό τον όρο ότι «η ζωή, η τιμή και η κινητή περιουσία εκάστου Τούρκου από μικρού μέχρι μεγάλου να μη ενοχληθή ποσώς». Έτσι λοιπόν, η καστροπολιτεία της Μονεμβασιάς πέρασε πάλι σε χριστιανικά χέρια ύστερα από την παρέλευση τριών περίπου αιώνων (από το 1540, όταν η βενετσιάνικη τότε Malvasia πέρασε στα χέρια των Οθωμανών). Η πτώση της Μονεμβασιάς ήταν το πρώτο πολεμικό επίτευγμα των επαναστατημένων Ελλήνων, καθώς για πρώτη φορά «οι Έλληνες εκυρίευσαν από των Τούρκων φρούριον» και περιήλθαν στην κατοχή τους ανεξάντλητες ποσότητες όπλων και πολεμοφοδίων, που ήσαν αποθηκευμένες εκεί.