ΛΟΓΟΣ ΠΑΝΗΓΥΡΙΚΟΣ ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΚΑΘ' ΗΜΑΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΗΣ ΜΟΥΣΙΚΗΣ

Κουπιτώρη Π., Λόγος πανηγυρικός περί της καθ' ημάς εκκλησιαστικής μουσικής συνταχθείς κατ' εντολήν του εν Αθήναις Εκκλησιαστικού Μουσικού Συλλόγου, Αθήνησι 1876. Ο λόγος απαγγέλθηκε στην αίθουσα του Εκκλησιαστικού Μουσικού Συλλόγου της Αθήνας (ίδρ. 1873) στις 4 Δεκεμβρίου 1874. Σκοπός του συλλόγου ήταν ο εξοβελισμός της «ξενοφώνου και ξενοφυούς» ευρωπαϊκής μουσικής από την Ορθόδοξη Εκκλησία και η αποκατάσταση της βυζαντινής μουσικής. Ο Παναγιώτης Κουπιτώρης (1821-1881), καθηγητής γυμνασίου και πρόεδρος του συλλόγου το 1875, εξυμνεί τη βυζαντινή εκκλησιαστική μουσική ως «γνησιωτάτη ελληνική» και «διάδοχο της αρχαίας ελληνικής μουσικής». Εντασσόμενος στο ρεύμα του ιστορισμού της εποχής, ο σύλλογος αποσκοπούσε να αποκαταστήσει την ιστορική ενότητα της ελληνικής μουσικής «από των αρχαιοτάτων ομηρικών χρόνων μέχρι των καθ' ημάς χρόνων». Ο Κουπιτώρης τεκμηριώνει στον λόγο του αυτήν τη συνέχεια δια μέσου της Εκκλησίας («η σωστική αύτη κιβωτός των ιερών του έθνους παραδόσεων, διέσωσε και την μουσικήν αυτού σχεδόν αλώβητον και ακεραίαν») και διακρίνει τις διαφορές μεταξύ της ευρωπαϊκής και της γνήσιας ελληνικής μουσικής, η σημαντικότερη από τις οποίες είναι η «δι' οργάνων αρμονία». Ο ομιλητής καταλήγει με την πρόταση η κυβέρνηση να καταστήσει την ελληνική μουσική «εθνικόν παίδευμα» και να επιτρέψει την εισαγωγή της στα γυμνάσια (αρρένων) και τα ανώτερα παρθεναγωγεία του κράτους.