Απομνημονεύματα εκστρατειών και ναυμαχιών του Ελληνικού στόλου

Νικόδημος Κ., Απομνημονεύματα εκστρατειών και ναυμαχιών του ελληνικού στόλου, εν Αθήναις 1862. Ο Ψαριανός υποναύαρχος και επανειλημμένα Υπουργός των Ναυτικών Κωνσταντίνος Νικόδημος καταθέτει εδώ τα απομνημονεύματά του από τη συμμετοχή του στον ναυτικό αγώνα της ελευθερίας ως πυρπολητής (1821-1829). Ο συγγραφέας εξιστορεί τα γεγονότα «όπως τα είδεν» και σκοπός του ήταν η κατάθεση της λεπτομέρειας όσον αφορά τον αριθμό των πλοίων εκάστης επαναστατημένης νήσου και των πληρωμάτων τους που έλαβαν μέρος στις ναυτικές εκστρατείες. Τονίζει ότι οι «μέχρι τούδε συγγράψαντες, έγραψαν τας κατά θάλασσαν εκστρατείας και ναυμαχίας περιληπτικώς» και επισημαίνει την έλλειψη τακτικών ημερολογίων και σημειώσεων «της εποχής εκείνης»· γι' αυτό στην περιγραφή των μεγάλων ναυμαχιών έλαβε υπ' όψιν του τις επίσημες εκθέσεις του Μιαούλη και του Σαχτούρη. Ιδιαίτερα διαφωτιστική είναι η διήγησή του όσον αφορά τις αποστολές των ψαριανών πλοίων, η οποία βασίστηκε σε έγγραφα της κοινότητας των Ψαρών και σε προφορικές αφηγήσεις συμπατριωτών του πλοιάρχων. Στο παράρτημα ο Νικόδημος παραθέτει «υπόμνημα περί κατασκευής και εφοδιασμού πυρπολικών», με τρεις κατόψεις πλοίων.