Ιστορία του Πειραιώς από του 1833-1882 έτους. Γενική κατάστασις-κίνησις εμπορίου-ναυτιλία-βιομηχανία

(196) Καμπούρογλου Παντ., Ιστορία του Πειραιώς από του 1833 – 1882 έτους. Γενική κατάστασις – κίνησις εμπορίου – ναυτιλία – βιομηχανία. Εν Αθήναις 1883, 8o, σελ. 110 (1985)

196) Καμπούρογλου, Παντολέων, Ιστορία του Πειραιώς από του 1833 – 1882 έτους. Γενική κατάστασις – κίνησις εμπορίου – ναυτιλία – βιομηχανία, εν Αθήναις 1883. Ο Παντολέων, εξάδελφος του διάσημου Αθηναιογράφου Δημητρίου Καμπούρογλου (βλ. αρ. 200, 239,240, 244, 252, 262,263, 282, 291, 296 της Βιβλιοθήκης Ιστορικών Μελετών), προσφέρει εδώ μια στατιστική του εμπορίου, της ναυτιλίας και της βιομηχανίας του Πειραιώς, της «πρώτης εμπορικής πόλεως της όλης Ελλάδος». Το πόνημά του απευθύνεται προς τους καθ’ ύλην αρμόδιους των «Τεχνών» και του επιχειρείν, στους βιομηχάνους και στους εμπόρους. Η Ιστορία του Πειραιώς διατίθεται προς πρακτική χρήση, αλλά και για να αναδείξει την «εύκλειαν» του επινείου της ελληνικής πρωτεύουσας και την ανάπτυξη και την πρόοδο που είχε συντελεστεί εκεί στο β´ μισό του 19ου αιώνα. Ο Παντολέων Καμπούρογλου αποτυπώνει την οικονομική εικόνα του Πειραιά με αρκετά αναλυτικό τρόπο. Συγκεκριμένα, παρουσιάζει και περιγράφει τον λιμένα, τα ακτοπλοϊκά και τα διεθνή δρομολόγια με τις ακριβείς ώρες αφίξεων και αναχωρήσεων των ατμοπλοίων, τη γενική κίνηση του Λιμένος Πειραιώς (από 1 Ιανουαρίου – 30 Σεπτεμβρίου 1882), τις ασφαλιστικές εταιρείες, τον πληθυσμό ανά επαγγελματική και κοινωνική κατηγορία, την ιστορία και τα εισοδήματα του Δήμου Πειραιώς, τις πλατείες, τις οδούς και τους ναούς, το Φάληρο, τα εκπαιδευτικά, τα δημόσια και τα φιλανθρωπικά καταστήματα, το Δημοτικό Μουσείο, το Νομισματικό Μουσείο, τα υδραυλικά έργα, το αεριόφως, τα ξενοδοχεία, τα εστιατόρια, την εμπορική κίνηση τα έτη 1873 και 1881-1882, κατάλογο των επαγγελματιών (αλιέων και ιχθυοπωλών, αρτοπωλών, αργυραμοιβών, αμαξηλατών, βαρελοποιών, βυρσοδεψών, εργοστασιαρχών, καφεπωλών, πωλητών οινοπνευματωδών, σαπωνοποιών, σιδηρουργών κλπ.) και τη δομή της Στρατιωτικής Σχολής Ευελπίδων, η οποία τότε έδρευε στον Πειραιά. Ο συντάκτης αυτής της Ιστορίας του Πειραιώς αφιερώνει εύλογα περίπου το ένα τρίτο της συγγραφής του στα βιομηχανικά καταστήματα (κλωστήρια, νηματοποιεία, υφαντήρια, βαφεία, χαρτοποιεία, επιπλοποιεία, καθεκλοποιεία, «πνευματοποιεία»/αποστακτήρια, μηχανουργεία, ατμόμυλους κλπ.) και στους παραγγελιοδόχους, πλαισιώνοντάς τα με μια σύντομη περιγραφή ενός εκάστου. Εν ολίγοις, η Ιστορία Πειραιώς του Παντολέοντος Καμπούρογλου είναι ένα πολύτιμο εργαλείο για τους οικονομικούς ιστορικούς και τους λάτρες του Λιμανιού.